Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları
Üst solunum yolları enfeksiyonları, solunum yoluyla bulaşan ve mevsim geçişlerinde sık görülen rahatsızlıklardır. Özellikle çocukların hassas bünyesini çabucak etkisi altına alan üst solunum yolu enfeksiyonları, tedavi edilmediğinde alt solunum yolu enfeksiyonlarına ve sonrasında kronik akciğer hastalıklarına yol açabilir. Bu nedenle solunum yolu enfeksiyonlarını hafife almamak ve mutlaka çocukları enfeksiyondan koruyacak önlemleri almak gerekir. Üst solunum yolu enfeksiyonu, birçok hastalığı kapsayan geniş bir kavramdır. Bu kavrama açıklık getirebilmek için yazımızın devamında üst solunum yolu enfeksiyonlarının neler olduğunu ele alacağız. Üst solunum yolu enfeksiyonları ve diğer çocuk hastalıkları hakkında bilgi almak için ise Doç. Dr. Seda Topçu’nun Ankara’daki kliniği ile iletişime geçebilirsiniz.
Çocuklarda Görülen Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının çocuklarda en sık nedeni olan viral enfeksiyonlar çocuk sağlığını ciddi anlamda riske atabilir ve istenmeyen komplikasyonları beraberinde getirebilir. Bakteriyel enfeksiyonlar daha nadir görülse de antibiyotik ihtiyacını doğru belirlemek hem hastalığın istenmeyen komplikasyonlarını önler hem de gereksiz antibiyotik kullanımını engeller. Şunu da unutmamak gerekir ki çocuklarda gereksiz antibiyotik kullanımı ilk etapta gözle görülmeyen ancak uzun dönemde ciddi olumsuzluklar doğuran bir durumdur. Peki çocuklarda görülen üst solunum yolu enfeksiyonları nelerdir?
Rinit Nedir?
Rinit; soğuk algınlığı ya da nezle olarak da bilinen üst solunum yolu hastalığıdır. Genellikle virüsler tarafından meydana gelir. Adenovirüsler, coronavirüs, influenza rinite neden olan virüslerin başında gelmektedir. Kuluçka süresi yaklaşık 24 – 72 saat olan bu virüsler, solunum yoluyla, kolayca yayılabilmektedir. Genel olarak belirtileri öksürük, hapşırma, burun tıkanıklığı ve boğaz ağrısıdır. Küçük çocuklarda ateş de bu belirtilerle birlikte görülebilir.
Adenovirüs
Rinit hastalığının başlıca nedenlerinden biri adenovirüslerdir. Adenovirüsler, bir çeşit DNA virüsüdür. Hava yolu ile oldukça kolay bulaşabilir. Özellikle bahar aylarında görülür ve en çok çocukları etkiler. Hastalık genellikle boğaz ağrısı ve lenf nodlarında şişme ile kendini belli eder. Bebek ve çocuklarda ise bu şikâyetlere ateş ve konjonktivit (göz iltihapları), bazen de ishal gibi mide bağırsak hastalıkları eklenebilir. Genel seyri hafif ve çabuk geçen bir hastalık olmasına rağmen herhangi bir ilacı olmaması nedeniyle korkutucudur. Antibiyotik ve aşılar virüse karşı etkisiz olduğu için iyi bir bakım ve bol bol istirahat hastalığın en etkili tedavisi olarak görülmektedir.
RSV (Respiratuar Sinsisyal Virüs)
Rinit’e neden olan bir başka virüs de RSV’dir. Özellikle erken doğan prematüre bebeklerde ve küçük çocuklarda ağır akciğer enfeksiyonlarına da neden olmaktadır. Hassas yaş grubu olarak kabul ettiğimiz bebek ve yaşlılarda etkileri yıkıcı olabilen bir virüstür. Yakın temas, ortak eşya kullanımı ve solunum yoluyla, hızlıca yayılabilen bir virüstür. Bağışıklık sistemini yüksek tutmak, virüsten korunmanın en etkin yoludur. Bağışıklık sistemini güçlendiren sebze, meyve ve vitamin deposu öğünler, düzenli uyku ve maske kullanımı RSV’den korunma yöntemlerinin başında gelmektedir.
Akut Tonsillofarenjit Nedir?
Halk arasında boğaz ya da bademcik iltihabı olarak bilinen rahatsızlık, tıpta “akut tonsillofarenjit” olarak da adlandırılmaktadır. Genellikle “A grubu Beta-hemolitik Streptokok” adı verilen bir bakteri nedeniyle ortaya çıkar. Ancak bazı virüslerin de tonsillofarenjite neden olduğu bilinmektedir. Boğazda kızarıklık, lenf şişmesi,ateş, baş ağrısı, kusma ve bulantı ile kendini belli eden üst solunum yolu enfeksiyondur. Uygun antibiyotik kullanımı hastalığın Kalp Romatizması (Akut Romatizmal Ateş) gibi ciddi istenmeyen etkilerini önlemek için önemlidir. Tedavi edilmediğinde üst solunum yollarındaki enfeksiyon ilerleyerek solunum yolları ile ilgili daha ciddi sorunlara ve kalp romatizması gibi ciddi sorunlara yol açabilmektedir.
Beta mikrobu özellikle okul çağındaki çocuklarda sık görülür. Hava yolu ile bulaştığı için sınıftaki tek bir öğrencinin beta mikrobu kapmış olması hastalığın yayılması için yeterlidir. Tedavisinde antibiyotikler kullanılmaktadır. Bu nedenle boğaz iltihabının neden kaynaklandığını tespit etmek önemlidir. Akut tonsillofarenjit görülen çocuklarda boğaz kültürü ve hızlı antijen testi ile hastalığın virüs kaynaklı mı yoksa beta kaynaklı mı olduğu kolayca tespit edilebilmektedir.
Orta Kulak İltihabı (Akut Otitis Media) Nedir?
Genellikle 3 yaş altı çocuklarda görülen ancak tüm yaş gruplarını etkileyebilen bir rahatsızlıktır. Kulak ağrısı, yüksek ateş ve huzursuzluk ile kendini belli eder. Küçük çocuklarda gece biberonla beslenmek, geniz etinin varlığı ve sürekli sigara içilen bir evde büyümek orta kulak iltihabının oluşma riskini artırır. Kulak tıkanıklığı, çınlama ve baş dönmesi de orta kulak iltihabında sık karşılaştığımız şikâyetlerdendir.
Akut Rinosinüzit Nedir?
Sinüzit en sık görülen üst solunum yolu enfeksiyonlarından biridir. Yoğun baş ağrısı, burunda tıkanıklık ve geniz akıntıları ile karakterize olan bir rahatsızlıktır. Genellikle tekrarlar ve mevsim geçişlerinde daha çok görülebilir. Tüm insanlarda doğuştan bulunan sinüs yapılarının iltihaplanması sonucu meydana gelir. Eğer uzun sürüyor ve sık tekrarlıyorsa “kronik sinüzit” olarak adlandırılır. Bazı durumlarda alerjik reaksiyonlar sinüziti tetikleyebilmektedir.
Üst solunum yolu hastalıkları, çocukluk döneminde herkesin sık sık karşılaştığı sorunlardır. Hastalıkların belirtileri nedeniyle üst solunum yolu enfeksiyonu olduğu kolayca anlaşılır. Ancak bu hastalıklar, çocuk sağlığını ciddi ölçüde riske atan, kronik sorunlar yaratabilen hastalıklardır. Bu nedenle çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları varsa mutlaka uzman bir çocuk doktoruna başvurmak; gerekirse antibiyotik desteği almak gerekmektedir. Çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonu hakkında tüm merak ettiklerinize cevap bulmak için Ankara’daki kliniğimizi arayabilir ve Doç. Dr. Seda Topçu’dan randevu alabilirsiniz.
