Uyku Eğitimi Nasıl Verilir
UYKU EĞİTİMİ NASIL VERİLİR?
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni kazandığım haberini aldığımda henüz 18 yaşıma basmamıştım. Hemen beni büyüten doktoruma, onun da mezun olduğu fakülteye başlayacağım müjdesini vermek için koştum. Beni takip eden değil de “beni büyüten” diyorum çünkü çocuk hekimliği sadece aylık rutin kontrollerde çocuğun muayenesini yapıp boy-kilo ölçerek ya da hastalandığında tetkik yapıp tedavi vererek yapılmıyor. Çocuk hekimliği o çocuğun her daim hem fiziksel, hem ruhsal, hem de sosyal açıdan iyilik halinin devamlılığını sağlayarak mümkün oluyor. Bu bakış açısını erkenden kazanmış bir tıbbiyeli olarak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ihtisasımın ardından Sosyal Pediatri üst ihtisası yaptım ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Sosyal Pediatri Bilim Dalı’nda Öğretim Üyesi olarak hekimlerin yetişmesine katkı sağladım. Beni büyüten, haliyle artık emekli olan çocuk hekimimin ise tecrübelerinden halen yararlanıyorum.
Bir çocuğun sağlığına bütüncül baktığınızda; anne/babanın, varsa kardeşin sağlığının da çok şey ifade ettiğini, bir evde yaşayan herkesin sağlık, mutluluk ve huzurunun iç içe geçmiş yap-boz parçaları gibi olduğunu görebilirsiniz. Uykusuz yorgun bir anne/baba, çocuğunun fiziksel bakımını verirken dahi zorlanır ki, ruhsal doyumunu sağlayabilmesi pek de kolay değildir. Bebeği uyumayan bir anne/baba ise bu yorgunluğu kronik olarak yaşar. Kendisine de, eşine de, işine de, çocuklarına da yetemeyebilir. Hatta çocuk uyumuyor diye eşler arasındaki ilişki bile bozulabilir.
Ben çocuk sağlığı izlemlerimde her çocuğa uyku eğitimi vermiyorum. Yenidoğan döneminden itibaren çocuğun ayına, gelişimine, özel gereksinimlerine, annenin fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarına duyarlı bir düzen oluşturuyorum. Böyle olunca uyku eğitimine gerek kalmıyor. Ama anne yada çocuktan biri uyku konusunda mutsuz olursa, o zaman uyku düzeni için kolları sıvıyoruz. Ya da o güne kadar henüz takibimde olamayan, ilk kez gördüğüm ve uyku düzeni sorunlu olan bir aile ile çalışmaya başladığımda uyku eğitimi için start veriyoruz.
Uyku eğitimini 10 adımda nasıl veriyorum?
- Bana ilk kez başvuran bir aile iseniz öncelikle tanışıyoruz. İşiniz gücünüz, yoğunluğunuz, ihtiyaçlarınız, destekleriniz ve zorluklarınız hakkında konuşuyoruz.
- Bebeğiniz yada çocuğunuz hakkında anne karnından itibaren başlayan bolca detay içeren sorular
- Fiziksel sağlığı ile ilgili uykusunu olumsuz etkileyebilecek beslenme problemi, reflü, kabızlık, anal fissür, alerji ve astım öyküsü, kaşıntılı egzema veya benzeri cilt sorunları,
geniz eti gibi nefes almayı zorlaştıran hastalık öyküsü, apne, diş gıcırdatma yada fiziksel sağlığını etkileyebilecek diğer faktörleri sorguluyorum. Organik uyku bozukluklarını dışlıyorum.
- Çocuğunuzun uykusu ile ilgili ayrıntılı bir uyku günlüğü Çünkü bebeklerin boyu, kilosunun, iştahının birbirinden farklı olduğu gibi, her bebeğin günlük uyku ihtiyacı da birbirinden farklıdır.
- Uyku ile ilgili sorunun nereden kaynaklı olduğunu belirleyip bebeğinize özel bir uyku planı hazırlıyorum. Bu planın bebek duyarlı, onu ağlatmayan, çaresiz bırakmayan, kaygılandırmayan, annesi/bakım vereni ile güvenli bağlanmasını destekleyen bir plan olması önemli.
- Size özel uyku planı birlikte yaptığımız sohbette bolca sorular içeriyor.
- Ve uyku düzenine gece uykusu ile start veriyoruz. Bir hafta boyunca her gün bir önceki günün raporunu bana iletiyorsunuz ve size geri dönüş yapıyorum.
- Uyku davranışını olumlu bir şekilde sağladıktan sonra davranışın tutuma dönüşmesi için 3 haftayı ara görüşmelerle tamamlıyoruz.
- Siz ve bebeğiniz bağ odaklı huzurlu bir uykuya kavuşmuş oluyorsunuz. Ben de mutlu oluyorum
- Sonrasında ne mi oluyor?
– İştahsız yemek seçen bebeğiniz yemek yemeye başlıyor
– Dikkatini daha uzun süre topluyor ve bilişsel açıdan öğrenmesinin ne kadar da hızlandığını görüyorsunuz.
– İyi bir uyku ile dinlenen vücudu bağışıklık sisteminin güçlenmesine ve daha az hastalanmasına neden oluyor.
– Gece zifiri karanlığın olduğu saatlerde kesintisiz uyuduğu için büyüme hormonunun ritmini yakalamasıyla boyu uzuyor. Uyusun da büyüsün ninnisinin çıkış noktası da buradan geliyorJ
Sevgilerimle
Prof Dr Seda TOPÇU